MỘT QUẢ BOM KHỦNG BỐ DỊCH THUẬT

Hôm rồi, trong khi lướt mạng, tôi chợt liếc thấy một cái “tít” khá giật gân: “Bài thơ của TS. Lê Thống Nhất được dịch ra tiếng Nga và đọc tại Tết Nguyên Tiêu ở LB Nga”. Hơi tò mò…

Tôi đã được nghe đại danh Lê Thống Nhất từ hồi vị nhà thơ tiến sĩ này còn là sinh viên ĐH Sư Phạm Vinh. Hồi đó, ông đã là một sinh viên giỏi, nhưng còn nổi tiếng hơn vì món “kẹo vừng Lê Thống Nhất”. Phải, món kẹo vừng này đã có “thương hiệu” từ khi dân Bắc Việt ta chưa biết đến từ này. Tôi cũng đã đôi lần được thấy ông đọc văn vần do ông sáng tác.

Thấy nói bài thơ được dịch và đọc tại Nga, tôi hơi tò mò. Tìm được một trang mạng đăng cái tin này, tôi liếc qua, thấy:

“Ông Vyacheslav Slezko Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Nga – Việt của Trường Đại học Tổng hợp Sin-nher-ghi-a thể hiện bài thơ ca ngợi Đại tướng Võ Nguyên Giáp mang tựa đề “Hàng triệu người tự cài lấy băng tang” của TS. Lê Thống Nhất viết ngay khi nghe tin Đại tướng đi vào cõi bất tử…”

Liếc nhanh xuống dưới, thấy tiếp:

МИЛИОНЫ ЧЕЛОВЕК САМИ НОСИТЬ ЧЕРНЫЙ КРЕСТ НА ДУШЕ !

(С болежнием) .

Chỉ mới nấy thôi, đã thấy thật khủng!!!

Trước hết, chữ đầu tiên của ngay cái tiêu đề đã chơi một lỗi chính tả đập ngay vào mắt: МИЛИОНЫ. Lẽ ra phải là МИЛЛИОНЫ!

Tiếp theo, một cái “tít” thường là một cụm danh từ, hoặc đôi khi là cả một câu. Trong trường hợp thứ nhất, động từ НОСИТЬ phải được thay bằng “tính động từ” НОСЯЩИЕ (nếu hiểu là đi với МИЛИОНЫ) hoặc НОСЯЩИХ (nếu hiểu là đi với ЧЕЛОВЕК). Trong trường hợp thứ hai, động từ НОСИТЬ phải được “chia” thành НОСЯТ.

Rồi ngay sát dưới tiêu đề là (С болежнием). Trời ơi! Cái gì thế này?! Làm gì có trong tiếng Nga cái từ болежние! Chắc “dịch tả” muốn viết “С соболезнованием” (Nghĩa là “Với sự cảm thông” hay “Xin chia buồn”)?

Chỉ 2 dòng đầu đã ngần ấy lỗi! Và tôi không còn đủ can đảm để liếc tiếp xuống dưới nữa.

Tất nhiên, tôi hiểu rằng trong thi ca người ta có quyền sử dụng những biến thái khác với văn xuôi. Nhưng đây quyết không phải những biến thái kiểu thi ca, mà là những lỗi sơ đẳng của người mới học tiếng được vài tuần. Mà cũng không phải ai mới học tiếng cũng mắc lỗi kiểu quá “độc đáo” như vậy.

Nếu có những ông bà người Nga nghe bài thơ dịch này mà “nổi da gà” như nói trong bài đưa tin, thì có lẽ nên tìm lý do “nổi da gà” theo hướng khác. (Chính tôi cũng đang nổi hết da gà đây ạ!) Còn khen ư? Chắc quý vị cũng biết những từ như “xã giao” hay “động viên”, “khích lệ”?

NGUYỄN TRẦN SÂM