Lê Ðạo ngồi ôm mặt khóc bên nấm mồ của hai người bạn. Chàng khóc như một đứa trẻ con, như kẻ vừa nướng cả sản nghiệp mình vào cuộc đỏ đen, như đứa con lang bạt mười năm trở về khóc bên nấm mồ của cha mẹ. Chàng ôm cái nấm đất nhỏ bé hẩm hiu và cô đơn ấy, chàng vuốt ve chúng, hôn hít chúng. Nước mắt của chàng chảy lên những lá cỏ, thấm xuống mộ.
Những đám mây trắng xóa trên cao dừng lại nhìn chàng, an ủi chàng. Con chim nhỏ ở đâu bay lại đậu trên nhánh cây ngay trên đầu chàng, nhìn chàng bằng con mắt tròn đen nhỏ xíu như hạt đậu. Chàng cũng nhìn nó, nước mắt ràn rụa chảy. Dường như đây là lần dầu tiên con chim nhỏ bé kia nhìn thấy một người đàn ông khóc, khóc từ lúc mặt trời mới lên cho đến giữa trưa. Dường như nó muốn nán lại một chút để hỏi: Vì cớ gì? Vì cớ gì?
Rồi nó bay đi, vụt qua như một hòn sỏi ném xuống thung lũng. Hòn sỏi rơi trong im lặng, lạnh lẽo và cô tịch. Ðám mây trắng cũng đi thơ thẩn như người đang có chuyện buồn.
Chỉ có nắng là rực rỡ, đóa hoa vô danh nở khép nép trong chòm lá kia cũng rực rỡ. Nắng vui, chảy trên thiên nhiên như dòng suối dịu dàng. Nắng hồn nhiên dọi vào những giọt nước mắt của chàng làm chúng long lanh, chúng ngời lên như những hạt thủy tinh lộng lẫy. Ðã nhiều ngàn năm nay nắng tồn tại vĩnh cửu bên ngoài những buồn vui, bên ngoài những đau khổ và hạnh phúc. Nắng tươi tắn và xinh đẹp.
Khi thiên nhiên đã rực lên trong nắng mới, chàng thấy cây cỏ chập chùng, cánh đồng bát ngát và những đám mây trắng như bông kia bay tới từng đàn như bầy thiên nga. Sự ảm đạm trong lòng chàng cũng đã vơi bớt. Chàng muốn cất một cái lều cỏ trên đỉnh đồi này để sống bên những người bạn tội nghiệp của chàng. Chàng sẽ sống âm thầm ở đây suốt đời như một người bõ già, một ông từ giữ chùa để từng ngày từng đêm gặm nhấm sự cay đắng, sự bẽ bàng của đời mình. Và để sám hối. Để tạ lỗi với bạn bè.
Nhưng thỉnh thoảng ý định tự sát lại đến với chàng. Cái bóng của nó thấp thoáng trong đầu chàng, chiếc lưỡi hái lóe lên ánh sáng xanh. Nó đưa cho chàng một cái nôi và nói: Hãy nằm vào đi, và ta sẽ phủ lên người bóng tối vĩnh cửu, người sẽ quên hết mọi phiền muộn mọi chua chát đắng cay và ân hận. Người đã gieo những hạt giống đen trong tim của các bạn ngươi, chúng đã mọc lên sù sì, rễ của chúng đã quấn chặt tâm hồn họ, đã bóp nát và hút kiệt tinh lực của họ. Họ đã chết rồi. Nhưng những hạt giống đen mà ngươi đã gieo thì mạnh mẽ như cỏ trên thảo nguyên, chúng đã lan tràn khắp đồng bằng, trên cả sỏi đá, chúng thành rong rêu trên biển cả, thành loài chùm gởi giữa trời. Chúng treo trên vách núi, vươn những cái rễ chằng chịt ra bóp nát trái tim của đá. Rồi đá cũng phải rạn nứt. Ngươi hiểu chưa? Hạt giống của ngươi đã mọc thành cỏ dại tràn lan trên mặt đất này, lấn át những cánh rừng, hủy diệt cả đồng ruộng, hút hết nước của cây trái, của mưa móc, của đất đai… Cỏ mênh mông dường nào thì tội lỗi của ngươi cũng bao la dường ấy. Tiếp tục đọc