*
LỜI NÓI ĐẦU:
Tôi đọc “Zorba, con người chịu chơi” từ hồi còn là sinh viên. Sau đó lại xem phim Zorba Le Grec của đạo diễn Michel Cacoyannis với phần âm nhạc của nhà soạn nhạc lừng danh Hy Lạp Mikis Theodarakis. Phim do Anthony Quinn đóng vai chính.
Hồi đó còn trẻ, sự say mê của tôi chỉ nằm ở tính cách “chịu chơi” của nhân vật và nhất là diễn viên Anthony Quinn, người từng chinh phục tôi trong phim “Giờ Thứ 25”.
Bây giờ già rồi, đọc lại Zorba, thấy bàng hoàng, ngậm ngùi về thân phận con người. Bây giờ mới thấy nhân vật Zorba quá lớn. Và tâm hồn nhà văn Nikos Kazantzakis quá sâu thẳm.
Có thể nhiều người đã đọc tác phẩm này bằng nguyên tác hoặc qua bản dịch tiếng Việt, nhưng tôi vẫn muốn chia sẻ sự lớn lao của nó, vẻ đẹp và sự lay động của nó cho những ai đọc rồi nhưng đã quên, và cho những ai chưa có cơ hội đọc, nhất là các bạn trẻ.
Bài này, do tôi trích dẫn nhiều và dài (vì tôi tiếc, không thể trích ngắn), nên khá dài. Có lẽ tôi phải đăng làm nhiều kỳ mới hết.
Tất cả những đoạn trích dẫn bằng tiếng Việt trong bài đều lấy từ bản dịch của nhà văn Nguyễn Hữu Hiệu và nguồn là Người Việt Online.
Xin cám ơn tác giả, dịch giả, báo Người Việt.
Và cám ơn Zorba
ĐÀO HIẾU
Ngày nọ, bỗng nhiên tôi có ý muốn đưa một vài trích đoạn trong bản dịch cuốn “Zorba, con người chịu chơi” của Nguyễn Hựu Hiệu lên facebook, với hy vọng sự độc đáo của nhân vật sẽ làm cho bạn đọc trẻ thời nay ngạc nhiên thích thú.
Và tôi đã nhận được một comment đáng kinh ngạc:
“Nhục cảm – Xác thịt – Tội lỗi! Hỗn loạn – Vô Đạo – Bầy người như thú? Đọc nghe chóng mặt thật sự! Vô tư – hoang dã – nguyên sơ vậy sao? Ôi ..cần có Một Xã hội trật tự kỷ cương sẽ rất Tuyệt hảo? Văn minh – Văn hóa – Lịch sự – Nét đẹp dành cho Con Người – Cần phải Phân biệt Nam và Nữ, cùng những Đạo Đức ràng buộc cho họ. Những điều đó, vẫn luôn luôn tốt phải không nào?” (tạm giấu tên người bình luận).
Chính cái comment này đã xui tôi viết bài này, vì tôi chợt hoảng sợ khi nghĩ rằng không phải chỉ có độc giả này nhìn Zorba một cách đơn giản như thế mà chắc sẽ còn nhiều người khác. Có thể vì họ quen sống trong một thứ luân lý được dọn sẵn từ ngàn xưa mà cũng có thể là vì họ chưa từng đọc tác phẩm lừng danh này của Nikos Kazantzakis.
Nhưng cho dù nguyên nhân nào, tôi nghĩ mình vẫn phải có bổn phận mời Alexis Zorba về thăm trần gian một chuyến. Và bài viết này sẽ như một con thuyền độc mộc đưa con người mãnh liệt ấy trở lại dòng đời, nơi mà anh đã từ giã ra đi cách đây gần một thế kỷ.